De behoefte aan duurzame bouwmethoden groeit snel, en daarmee staat circulair bouwen steeds vaker in de spotlights. De bouwsector is wereldwijd verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de CO₂-uitstoot, afvalproductie en het gebruik van grondstoffen. Door over te stappen op circulaire principes kunnen we deze impact drastisch verminderen. Duurzaam ondernemen? Check Duurzame Bedrijven Overzicht.

Maar wat is circulair bouwen precies? En welke Nederlandse bedrijven tonen in de praktijk hoe het anders kan? In dit artikel lees je een duidelijke uitleg én inspirerende voorbeelden van pioniers.

Wat betekent circulair bouwen?

Circulair bouwen is een vorm van bouwen waarbij alle gebruikte materialen, producten en processen zo worden ingericht dat ze herbruikbaar, repareerbaar en duurzaam zijn. Het doel is om gebouwen te maken die:

• Zo min mogelijk nieuwe grondstoffen verbruiken

• Materiaalketens sluiten, zodat niets verloren gaat

• Langdurig meegaan en flexibel inzetbaar zijn

• Weinig of geen afval produceren — zowel tijdens de bouw als bij sloop

Circulair bouwen verschilt dus sterk van de traditionele lineaire aanpak, waarbij materialen worden gewonnen, verwerkt, gebruikt en uiteindelijk weggegooid. In een circulaire bouweconomie blijft de waarde van materialen behouden, waardoor er een kringloop ontstaat.

Belangrijke principes van circulair bouwen

1. Hergebruik van materialen

Materialen worden zó gekozen dat ze aan het einde van hun levensfase weer als grondstof kunnen dienen. Denk aan houten balken die opnieuw verwerkt worden, of gevelpanelen die modulair los te koppelen zijn.

2. Modulair en demontabel ontwerpen

Gebouwen worden ontworpen als een soort Lego-constructie: elk onderdeel kan eenvoudig losgemaakt en elders opnieuw gebruikt worden.

3. Biobased bouwen

Het gebruik van natuurlijke materialen zoals hout, bamboe, hennep, vlas en mycelium neemt toe. Deze materialen hebben een lage CO₂-impact en groeien snel terug.

4. Minder afval en emissies

Door efficiënt te ontwerpen en materialen slim te hergebruiken, ontstaat er aanzienlijk minder bouwafval. Ook wordt er vaak gekozen voor energiezuinige processen.

5. Gedigitaliseerde materialenpaspoorten

Steeds meer gebouwen krijgen een digitaal “paspoort” waarin staat welke materialen erin zitten. Hierdoor is later hergebruik eenvoudiger te organiseren.

Waarom is circulair bouwen zo belangrijk?

De Nederlandse bouwsector gebruikt enorme hoeveelheden grondstoffen, waaronder beton, staal en baksteen. Tegelijkertijd komt er ook per jaar miljoenen tonnen bouwafval vrij. Door circulair te bouwen:

• Wordt CO₂-uitstoot verminderd

• Besparen we kostbare grondstoffen

• Ontstaat er minder afval

• Worden gebouwen flexibeler en toekomstbestendiger

• Kunnen kosten dalen op lange termijn

Nederland heeft bovendien als doelstelling om uiterlijk in 2050 een volledig circulaire economie te hebben. Circulair bouwen is een cruciaal onderdeel van die transitie.

Nederlandse pioniers in circulair bouwen

Nederland speelt wereldwijd een voortrekkersrol op het gebied van circulaire bouwconcepten. Een aantal innovatieve bedrijven en organisaties laten zien dat het anders kan — én dat circulair bouwen al lang geen ver-van-je-bed-show meer is.

1. Dura Vermeer – Circulaire bouwprojecten op grote schaal

Dura Vermeer behoort tot de koplopers als het gaat om duurzaam en circulair bouwen. Ze werken met hergebruikte materialen, zetten in op modulair bouwen en ontwikkelen oplossingen die emissievrij zijn. Denk aan circulaire woningen, demontabele bruggen en infrastructuurprojecten waar materiaalbesparing centraal staat.

2. Heijmans – Focus op biobased en hernieuwbare materialen

Heijmans innoveert sterk op het gebied van biobased en circulaire bouwmaterialen. Ze gebruiken bijvoorbeeld houten modules en elementen die volledig uit elkaar te halen zijn. Ook experimenteren ze met circulaire asfaltsoorten en groene, klimaatadaptieve woonwijken.

3. BAM – Digitale materialenpaspoorten en modulair bouwen

BAM werkt al jaren met materialenpaspoorten, waardoor ze precies weten welke materialen in gebouwen worden gebruikt. Dit maakt toekomstige demontage en hergebruik eenvoudiger. Ook hebben ze diverse circulaire kantoorgebouwen en woonprojecten gerealiseerd.

4. The New Makers (TNM) – Voorloper in biobased, modulair en demontabel bouwen

The New Makers, een relatief jong en innovatief architecten- en bouwbedrijf, richt zich volledig op circulair bouwen. Ze ontwerpen gebouwen die bijna volledig bestaan uit hout en andere biobased materialen, en alle onderdelen kunnen worden losgekoppeld en herplaatst. Dit is circulair bouwen in zijn puurste vorm.

5. Fiction Factory – Het circulaire “Wikkelhouse”

Een naam die niet mag ontbreken: Fiction Factory. Dit bedrijf ontwikkelde het Wikkelhouse, een modulair, lichtgewicht en volledig demontabel huis gemaakt van gerecycled karton en hout. Het is een internationaal icoon van circulair ontwerp en laat zien hoe toekomstbestendig en energiezuinig bouwen eruit kan zien.

6. CIRCO – Kennisverspreider en innovator

CIRCO is geen bouwbedrijf, maar speelt een cruciale rol als opleider en aanjager van circulair ontwerpen. Met trainingen, workshops en samenwerkingstrajecten helpt CIRCO bedrijven om circulair te werken.

Inspirerende praktijkvoorbeelden

Circulair paviljoen ‘The Green House’ – Utrecht

Een tijdelijk gebouw dat volledig demontabel is en grotendeels bestaat uit hergebruikte materialen. Na gebruik kan het gebouw worden afgebroken en opnieuw worden opgebouwd.

Het EDGE-kantoor in Amsterdam

Een van de duurzaamste kantoorpanden ter wereld, waarin circulaire materialen, slimme energievoorziening en technologie samenkomen.

Circulaire woonwijken, zoals Schoonschip in Amsterdam

Deze wijk is gebouwd met duurzame, lichte materialen, waterwoningen en circulaire voorzieningen.

De toekomst van circulair bouwen

De trend is duidelijk: circulair bouwen is niet iets van morgen — het gebeurt nu al. Steeds meer bedrijven stappen over op hernieuwbare materialen, modulair bouwen wordt mainstream en digitalisering maakt het eenvoudiger om materialen te monitoren en hergebruiken.

Met strengere regels, ambitieuze klimaatdoelen en groeiend bewustzijn onder consumenten en bedrijven zal circulair bouwen in de komende jaren alleen maar sneller groeien.

Al met al over circulair bouwen en welke bedrijven voorop lopen

Circulair bouwen is dé bouwmethode van de toekomst. Door slim om te gaan met materialen, modulair te ontwerpen en te kiezen voor biobased oplossingen kunnen we enorme stappen zetten richting een duurzamere leefomgeving. Nederlandse bedrijven zoals Dura Vermeer, BAM, Heijmans, Fiction Factory en The New Makers laten zien dat het kan — vandaag al.

Wie op zoek is naar duurzame bouwprofessionals of inspiratie voor een circulair project, vindt in Nederland een breed aanbod van vooruitstrevende bedrijven die het verschil maken. Circulair bouwen is geen trend, maar een noodzakelijke stap naar een écht groene toekomst.